Sinh hoạt chuyên đề: BÀN VỀ TÍNH ĐỐ KỴ CỦA NGƯỜI VIỆT
Sáng ngày 12/4/2019, toàn thể cán bộ, giáo viên và nhân viên Trung tâm GDTX tỉnh đã tập trung tại phòng họp để sinh hoạt, học tập chuyên đề. Đây là một trong các hoạt động thường xuyên của Trung tâm. Trong buổi sinh hoạt chuyên đề này, chúng tôi tìm hiểu về “Tính đố kỵ của người Việt”.
Nội dung chuyên đề được tóm lược lại như sau:
Tính đố kỵ là thù ghét những ai có điều gì đó hơn mình. Thái độ đố kỵ là tỏ ra khó chịu khi thấy người khác được hơn mình, ghen ghét với người giỏi hơn mình, trong lĩnh vực chuyên môn thì đố kỵ với người giỏi chuyên môn, hoặc trong cuộc sống thì đố kỵ với người được tín nhiệm hơn mình.
Phân biệt đố kỵ và ghen tuông: Chúng không giống nhau nhưng lại thường bị nhầm lẫn khi sử dụng. Phân biệt đố kỵ và ghen tuông rất quan trọng trong việc xác định cảm xúc của bạn. Ghen tuông là phản ứng của bản thân trước nguy cơ mất đi điều gì đó thuộc về chính mình. Đố kỵ là phản ứng đối với điều mà bạn cho rằng mình bị thiếu hụt.
Phân biệt đố kỵ với ganh đua: Nhiều người vẫn hay đánh đồng tính đố kỵ với ganh đua, để từ đó cho rằng đố kỵ là nhân tố giúp cho xã hội phát triển. Thực tế, ganh đua là tính từ thể hiện xu hướng tâm lý cạnh tranh của một người đối với các mục tiêu trong cuộc sống. Đố kỵ - về bản chất, là thứ cảm xúc nhắm vào cá nhân. Với những người có tâm thế cạnh tranh, họ vượt qua nhau bằng nội lực. Còn trong đố kỵ, mục đích còn có thể đạt được đơn giản bằng cách dìm nhau xuống. Ganh đua với mục đích giành lấy một thứ cụ thể, đố kỵ chỉ đơn giản là không muốn người khác hơn mình. Do vậy, cần làm rõ hai khái niệm này: ganh đua - là nhân tố tạo động lực phát triển. Đố kỵ - ngược lại, chính là nhân tố triệt hạ, kìm hãm sự phát triển của cộng đồng.
Hậu quả của tính đố kỵ:
1. Nhận thức không đúng sự vật, hiện tượng có liên quan.
2. Tự tạo cảm giác (tâm lý) mù quáng, nặng nề, mất bình tĩnh cho chính mình.
3. Cô độc, dễ phát sinh kẻ thù trong cuộc sống.
4. Có thể trở thành tội phạm.
Sự ghen tị có khi để lộ ra ngoài hoặc chôn giấu trong lòng, nhưng dù với hình thức nào, tính ghen tị đều ảnh hưởng không tốt đến cuộc sống: “Ghen tị không chỉ thúc đẩy con người thực hiện các hành vi dại dột, mà còn gặm nhấm sức khỏe của chúng ta. “Nếu bạn là một người hay ghen tị, bạn sẽ có rất ít thời gian để nhận ra và hưởng thụ nhiều điều tốt đẹp trong cuộc sống”, Richard Smith, giáo sư tâm lý của Đại học Kentucky (Mỹ), kết luận.
Trước hết, lòng ghen tị phá hoại mối quan hệ giữa người và người, cản trở con người phát triển tài năng, đồng thời sức mạnh đoàn kết và tinh thần hợp tác ngày càng suy yếu. Sau nữa, chính tinh thần và thể chất của bản thân người có tính ghen tị bị tổn hại, bị chìm ngập trong các cảm xúc tiêu cực: buồn bực, lo lắng, căm ghét, cảm giác tự ti khiến bạn mệt mõi cả thể xác lẫn tinh thần. Nhà văn Balzac từng nói: “Người có tính ghen tị đau khổ hơn bất cứ một người bất hạnh nào, bởi hạnh phúc của người khác cộng với sự bất hạnh của mình làm cho ta đau khổ gấp nhiều lần”.
Theo quan niệm đạo Phật, đố kỵ còn là biểu hiện của một tâm hồn không hạnh phúc. Chừng nào còn so đo với đời, chừng đó con người còn khổ. Một người không biết thế nào là đủ, liệu có biết đâu là điểm dừng? Dù ở vị trí nào, một người với tâm tính đố kỵ sẽ luôn tìm ra mục tiêu để so sánh hơn thua. Cảm giác vui sướng khi vượt qua ai đó chỉ diễn ra trong khoảnh khắc, núi cao có núi cao hơn. Và tất nhiên, phần lớn thời gian trong cuộc đời, một người đố kỵ sẽ phải sống trong sự dằn vặt, khó chịu bất an khi luôn cảm thấy mình thua kém thiên hạ.
Ngẫm lại, những hệ quả mà đố kỵ đã mang lại cho tới thời điểm này, là một xã hội không có lòng tin, con người ở đó trở nên ích kỷ, thủ đoạn, thậm chí sẵn sàng làm mọi thứ để chà đạp lẫn nhau, chỉ với mục đích không muốn cho ai hơn mình. Đây không gì hơn là khởi nguồn của mọi sự bất hạnh cho cả bản thân và xã hội, bởi nó không chỉ huỷ hoại sự trong sáng vốn dĩ trong mối quan hệ giữa người với người, mà còn xoá bỏ hết những ý niệm tốt đẹp về cuộc đời trong tâm hồn của mỗi cá nhân.
Làm thế nào để bản thân không còn ganh ghét, đố kị?
Dù cố gắng che đậy đến mấy bằng một nụ cười, sự đố kỵ vẫn luôn ở đó, trong bạn. Nó còn có thể vượt ra khỏi sự kiểm soát và trở thành ghen tuông hay thậm chí là trầm cảm. Vậy trước khi bị nuốt trọn, chúng ta có thể làm được gì để loại bỏ nó? Hãy cùng tìm hiểu thêm để biết cách vượt qua tính đố kỵ của bản thân.
- Đừng sống trong thế giới của những so sánh: Thế giới này nơi mà cuộc sống của mỗi người được chia sẻ với mọi người qua các mạng xã hội, thật dễ dàng để luôn so sánh bản thân bạn với những người ngang hàng và những đối thủ của bạn. Nếu bạn muốn thành công trong cuộc sống, hãy đấu tranh với chính mình. Hãy so sánh với quá khứ của chính mình và cố gắng hơn nữa mỗi ngày. Điều đó sẽ giúp bạn trở thành người giỏi nhất bạn có thể tránh được việc trở thành nạn nhân của sự ghen tị nhỏ nhặt.
- Hãy đam mê cuộc sống của bạn: Hãy yêu bản thân và tôn trọng cuộc sống của chính bạn. Nếu bạn không hạnh phúc, Hãy chọn một con đường mới mà bạn yêu thích. Khi bạn tôn trọng chính mình, bạn sẽ không đố kỵ nhiều nữa. Bạn có thể thèm muốn, nhưng không phải là đố kỵ bởi vì bạn tin vào năng lực của chính mình. Nếu ai đó tốt hơn bạn, đó là lý do để bạn ước muốn được như họ và làm việc chăm chỉ hơn, chứ không phải ghen tị và mong ước họ kém đi.
- Hãy luôn suy nghĩ tích cực: Hãy tự tin và theo đuổi những giấc mơ của chính mình. Ghen tỵ là một cách chấp nhận sự thất bại. Tại sao bạn ghen tỵ? Phải chăng bạn nghĩ rằng một ngày nào đó bạn có khả năng đạt được những ước muốn giống như người mà bạn đố kỵ? Lòng ghen tỵ là phản ứng tiềm thức trong suy nghĩ của bạn khi bỏ cuộc và than vãn về cuộc sống bất công. Đừng khất phục nó. Thay vào đó, hãy đi ra ngoài và cải thiện mình tốt hơn.
- Hãy tự hỏi mình sự thật: Tại sao bạn buồn bực khi vài người khác thành công trong việc gì đó hơn bạn? Có rất nhiều người giữa cuộc sống này. Tại sao bạn lại móc nối tất cả sự ghen tị và những thành công của mình với chỉ một người? Phải chăng bạn thật nhỏ nhặt và trì trệ với việc quá lo lắng về những cạnh tranh nhỏ nhặt khi ngoài kia có cả một thế giới của những cơ hội ở đó?
- Hãy thôi ao ước bạn là một người nào đó: Bạn không như thế. Và bạn sẽ không trở thành bất cứ ai chỉ với việc mơ tưởng. Trừ khi bạn có ý thức làm việc nhiều hơn để hướng tới thành quả, bạn sẽ tiêu tốn nốt cuộc đời cay đắng và mỏng manh còn lại của mình chỉ vì hạnh phúc của bạn không đến từ thành công của chính bạn, mà là từ việc nhìn sự thất bại của người khác.
- Nên nhớ: ai cũng có lúc này lúc khác: Cuộc sống không hẳn luôn tuyệt vời. Trong khi bạn ghen tỵ với một ai đó,thì cũng có rất nhiều nơi khác để bạn có một cuộc sống tốt hơn. Hãy thực tế và nhìn thẳng vào sự thật như nó vốn có. Tất cả trong chúng ta đôi khi thất bại và cũng đôi khi chiến thắng. Khi bạn hiểu rõ rằng bạn cũng có cuộc sống tuyệt vời, bạn sẽ quen với việc ngừng đố kỵ bất cứ lúc nào.
- Đừng đánh mất cuộc sống của chính bạn: Khi bạn tập trung vào sự đố kỵ, bạn đang đánh mất cuộc sống thực tại của chính mình bởi vì bạn quá bận rộn với những suy nghĩ về những hào quang hay những lúc hạnh phúc của một người nào đó. Bạn có thể ghét ai đó chỉ vì họ dễ thương hơn hay được chú ý nhiều hơn, nhưng những gì bạn không nhận ra đó là cuộc sống của bạn trì trệ và thậm chí không có gì thay đổi trừ khi bạn làm điều gì đó về những sai sót và khiếm khuyết của chính mình.
- Hài lòng với những gì mình đang có: Hài lòng với gì đang có giúp chúng ta hạnh phúc hơn, biết ơn và đánh giá tích cực về những gì chúng ta nỗ lực làm và đang sở hữu, đang đạt được. Hài lòng với những gì mình đang có, không chỉ giúp bạn giảm bớt ganh tỵ, đố kỵ mà còn mang đến cho bạn cái nhìn tổng quan hơn về cuộc đời, về kiếp người, để từ đó sống tốt hơn, cái tâm trong sáng hơn, nuôi dưỡng nhiều hơn những hạt giống tích cực, để mỗi giây phút trong cuộc đời luôn tuyệt vời và đầy ý nghĩa. Hài lòng với bản thân, cũng là cách giúp bạn nhẹ lòng đi bội phần. Hơn hết, bạn sẽ hiểu rằng, nếu ganh ghét, đố kỵ vô hình chung làm giảm phước, tăng họa, cách tốt nhất là suy nghĩ tích cực hơn, nỗ lực nhiều hơn, sống trọn vẹn hơn.
- Khai thác tiềm năng và phát huy mặt mạnh của bản thân: Từ nhận thức, hài lòng với những gì mình đang có, thay vì ganh tỵ với người khác, chúng ta hãy cố gắng khai thác và sử dụng tiềm năng của bản thân mình. Đừng xem những người hơn mình và ngang bằng mình là đối thủ mà hãy xem họ là người đáng để ta học hỏi.
Từ cách suy nghĩ và tập quán chiếu như trên, bạn sẽ tự làm cho suy nghĩ của mình tích cực hơn và dần dần loại bỏ một tính cách không tốt của bản thân, dần dần hoàn thiện và tự thấy mình tốt hơn lên, để tự mình cảm nhận những niềm vui với những gì mà bản thân chúng ta đang có, đang nắm giữ.
Kết luận:
Thay đổi tư tưởng là một quá trình chưa bao giờ dễ dàng. Việc loại bỏ một lối suy nghĩ đã trở nên quen thuộc đến mức trở thành phản xạ ra khỏi đầu không hề đơn giản chỉ bằng cách tuyên bố: "Tôi không còn ganh ghét đố kỵ nữa". Thậm chí sự phủ nhận tâm tính đố kỵ còn nghiêm trọng hơn rất nhiều, bởi đó là đạo đức giả. Để thay đổi, đòi hỏi ta phải hiểu rõ căn nguyên hình thành tính cách này, khi đó chúng ta mới có cơ sở để thay đổi tư duy. Nó tương tự như cảm giác khi một người tìm ra một chân lý nào đó của cuộc sống, sự giác ngộ sẽ đến như một lẽ tự nhiên. Khi ta loại bỏ được thói đố kỵ trong đầu, ta sẽ thay đổi những quan niệm cơ bản về cuộc sống theo hướng tích cực hơn, hạnh phúc hơn.
Phòng QLĐT
(Nội dung chuyên đề có sưu tầm, tham khảo từ các website khác)